Właściwą nazwą dla tych badań jest badanie psychologiczne, wykonywane przez uprawnionego psychologa transportu w uprawnionej Pracowni Psychologicznej. Oparte jest ono na metodyce psychologicznych badań kierowców. Aktem prawnym jest tutaj Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2005 r.Dz. U. z 2005 r. Nr 69 poz. 622 Każde badanie składa się z części papierowej oraz części technicznej z wykorzystaniem aparatury do badań psychologicznych.
Badania psychologiczne kierowców
Standardowo zalecane testy
Wykonywane są standardowo zalecane testy papierowe do oceny predyspozycji psychotechnicznych pracowników:
- do pomiaru inteligencji,
- oceny koncentracji,
- podzielności i przerzutności uwagi,
- oceny zdolności do wykonywania nużącej pracy,
- narastania zmęczenia, funkcjonowania w warunkach stresu,
- oceny podstawowych operacji umysłowych,
- oceny szybkości i dokładności spostrzegania oraz wyobraźni przestrzennej,
- oceny uzdolnień technicznych,
- oceny szybkości i dokładności działania i myślenia, oceny koncentracji uwagi.
Przeprowadzana jest również diagnoza osobowości oraz ocena poziomu lęku. Po wypełnieniu testów, następują badania sprzętowe.
Z czego składa się badanie?
Badanie psychologiczne kierowców, tak zwana psychotechnika, składa się z trzech elementów:
- analiza sprawności psychofizycznej,
- sprawdzenie zdolności poznawczych i analiza osobowości,
- ocena osobowości pod kątem funkcjonowania w trudnych sytuacjach. Testy poprzedza wywiad i obserwacja.
Badanie sprawności psychomotorycznej wykonuje się z pomocą specjalnej aparatury lub komputera. Ma ono na celu sprawdzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej (aparat Piórkowskiego, aparat krzyżowy) oraz czasu reakcji (miernik czasu reakcji).
Badanie procesów poznawczych to nic innego jak sprawdzenie logicznego myślenia. Z kolei badanie osobowości obejmuje psychotesty i zwykle nie stosuje się go w przypadku operatorów maszyn.
Jeśli chodzi o kierowców samochodów służbowych, dodatkowo wykonuje się badania z zakresu widzenia zmierzchowego oraz wrażliwości na oślepienie.
Jakich kierowców obejmują badania psychologiczne?
Można wyróżnić dwa typy badań kierowców:
- z medycyny pracy (badania wstępne i okresowe),
- badanie kierujących pojazdami, których obejmuje ustawa z 2011 roku, czyli kierowców wyższych kategorii.
Kto musi poddać się badaniu psychologicznemu?
Badaniu psychologicznemu koniecznie muszą się poddać:
- kierowcy zawodowi kategorii C, D, E,
- kierowcy pojazdów uprzywilejowanych,
- instruktorzy i egzaminatorzy prawa jazdy,
- kierowcy samochodów służbowych, którzy zostali skierowani na badanie przez pracodawcę
- kierowcy, którzy przekroczyli liczbę 24 punktów karnych lub prowadzili pojazd po spożyciu alkoholu lub substancji psychoaktywnych.
- operatorzy wózków widłowych, suwnic, maszyn w ruchu, magazynierzy, pracownicy produkcji skierowani na badanie przez pracodawcę,
Testy psychotechniczne dla kierowców kategorii B dotyczą wyłącznie osób, które używają samochodu służbowego i mają skierowanie od pracodawcy. Czasami firmy na badania psychologiczne kierują wszystkich pracowników niezależnie od tego, czy będą oni prowadzili samochód, czy nie.
Jak wyglądają badania kierowców z Warszawy?
Psychotesty dla kierowców kategorii B polegają na odpowiedziach na zestaw pytań. Ich celem jest weryfikacja poziomu intelektu, empatii, odpowiedzialności, zdolności funkcjonowania w społeczeństwie, poszanowania dla podstawowych wartości, etyki zawodowej, odporności na czynniki stresogenne.
Jak przygotować się do badania psychologicznego?
- Kierowca powinien dobrze się wyspać oraz zjeść zdrowe i pożywne śniadanie. Na dzień przed wyznaczoną wizytą lekarską należy zrezygnować z picia alkoholu.
- Jeżeli kierowca nosi okulary lub soczewki kontaktowe, powinien je założyć na czas badania.
- Posiadanie dokumentu tożsamości (dowód osobisty i prawo jazdy). Warto zabrać ze sobą skierowanie na badanie wystawione przez pracodawcę, Urząd Miasta lub Starostwo Powiatowe.
Do wystawienia faktury za badanie będą potrzebne takie informacje jak pełna nazwa firmy, jej adres oraz NIP.
Ważne! Psycholog może odmówić wykonania badania w przypadku złego stanu psychicznego lub złego samopoczucia pacjenta. To samo dotyczy sytuacji, kiedy osoba badana spożyła alkohol lub jest odurzona środkami psychoaktywnymi.
- Badanie zwykle trwa od 20 minut do dwóch godzin w zależności od poradni psychologicznej.
- Kierowca dostaje wynik badania, natomiast w przypadku osób skierowanych przez Starostwo Powiatowe, psycholog wypisuje orzeczenie psychologiczne. Z kolei, jeśli chodzi o medycynę pracy, badany otrzymuje wynik w formie konsultacji dla lekarza orzecznika.
- Zawodowym kierowcom wystawia się orzeczenie psychologiczne, które jest ważne 5 lat.
W naszym Centrum Medycznym oprócz wyżej opisanych badań wykonujemy także badanie wykazujące poziom lęku. Wiemy, że kierowca, podczas swojej pracy, jest narażony na nieustający stres. Wynika on z kontaktu z policją, strażą graniczną, pasażerami lub klientami. W tym zawodzie częściej niż w innych dochodzi do udziału w wypadkach i kolizjach. Każda nietypowa sytuacja może doprowadzić do takiego zachowania kierowcy, które będzie stanowiło zagrożenie dla ruchu drogowego. Przeprowadzane przez nas badania kierowców określą czy dana osoba radzi sobie ze stresem i czy jest stabilna psychicznie.